Rola teatru w życiu człowieka.

Przekraczając próg teatru, przekraczam próg innego świata, zostawiając za nim rzeczywistość. W teatrze czuję się jak w bajce. Tutaj wszystko się zmienia, to jak przejść przez lustro Alicji w krainie czarów. I tak jak w piosence Grzegorza Turnaua „teatr jest po to, żeby wszystko było inne niż dotąd”.

Teatr dla mnie jest magicznym miejscem i niesamowitym światem, który czasem pozwala uciec w głąb siebie, jest czymś co pochłania moją duszę.
Chcę wierzyć w iluzję, którą przekazuje gra aktorów, uwielbiam zapach sceny, wspaniałe chwile ciszy, które stopniują napięcie duchowe, która wstrzymuje oddech i nie pozwala przełknąć śliny, by jej nie zburzyć, nie zakłócić.

Dzięki sztuce w teatrze dowiaduję się czym jest rzeczywistość, konfrontuję ją ze sztuką, weryfikuję i z pełną wiarą spoglądam na nią przez pryzmat kunsztu aktorskiej gry. Zespolona z oglądanym dziełem utożsamiam się z bohaterami i za każdym razem odnajduję w nim cząstkę siebie.

W teatrze poszukuję potwierdzenia tego, co niesie życie, teatr pobudza mnie do refleksji i pokory wobec siebie oraz osób, którymi się otaczam. W teatrze jak w marzeniach może się wszystko wydarzyć, tu spełniają się marzenia, urzeczywistniają się, uduchowiają.

Uczestniczą w magii jaką niesie teatralna sztuka, nabieram szacunku dla słowa, odczuwam jego wartość i kunszt. Widzę, myślę i czuję, przeżywam, płaczę, raduję się.

Dla mnie teatr to miejsce konfrontacji z samym sobą, gdzie mogę odkryć skumulowane zasoby swoich różnych emocji. Nigdy po teatrze nie pozostaję obojętna, każda sztuka wzbudza we mnie możliwe do przeżycia uczucia, które nie pozwalają zapomnieć.

Wspaniałe przeżycie bliskiego, realnego kontaktu ze sztuką nie pozwala mi szybko zmrużyć oka. Czuję ją nie tylko w głowie, ale i w ciele, pragnąc ponownie przeżywać i jednoczyć się z postaciami granej sztuki. To spotkanie odkrywa we mnie mnóstwo pozytywnych emocji. Czuję moc, siłę, która pomaga zarówno zapomnieć jak i pamiętać.

Poprzez sztukę wciąż doświadczam i uczę się myśleć, myśleć o sobie i drugim człowieku, ustawicznie uczę się tolerancji, poznając ludzkie słabości wchodzę w głąb ich duszy czując dokładnie to, co czują oni.

Niesamowite jest tworzyć teatr z dziećmi. Poprzez dramę, zabawę w teatr daję im czas na chwile refleksji. Zawsze pod koniec zajęć rozmawiam z nimi, co czują i jak przeżyły kolejne spotkanie. Przygotowując się do spektaklu podsłuchuję ich niewyczerpane sugestie i pomysły, wykorzystując je w przedstawieniu. Widzę jak dzięki tym działaniom wzrasta w nich poczucie wartości, samooceny, czują się ważne i docenione.
Dzieci, które były zamknięte w sobie stają się radośniejsze, otwierają się na innych, uczą się odwagi, otwiera się przed nimi szansa zmiany ich losu. Można zauważyć jak się integrują. Nawiązują się między nimi niezwykłe relacje. Potrafią wzajemnie sobie pomagać, uczą się wzajemnego zrozumienia i tolerancji. Między nimi powstają wspaniałe więzy.

Teatr aktywizuje ciało i umysł. Poprawia sprawność fizyczną, uczy świadomości ciała, rozwija wyobraźnię, uczy koncentracji, poszerza horyzonty myślowe, postrzeganie świata. Dzieci uczą się także panować nad niepożądanymi emocjami.

Nawiązując do współczesnej literatury teatr jest niezwykłym zjawiskiem w świecie sztuki, które znajduje swoje odzwierciedlenie w codziennym życiu, ponieważ bardzo często odwołujemy się do terminologii, słownictwa z zakresu teatru.
Często mówimy, że ktoś nakłada maskę, o ludzkiej komedii, błazenadzie, dramacie czy prozie, świat nazywamy sceną a ludzi aktorami, którzy odgrywają swoje role na tej scenie.

Sztuka pobudza do myślenia, pozostawia trwały ślad często w postaci refleksji, głębokich przemyśleń. Jego percepcja polega na doznawaniu różnorodnych wartości, wzruszeń, jakie widz wynosi z teatru i jakie mu towarzyszą , gdy zasiądzie na widowni, gdy uczestniczy w przedstawieniu.
Tak w życiu jak i na scenie poznajemy i dostrzegamy najróżniejsze etapy z życia człowieka, gamę charakterów i osobowości a z perspektywy komicznej wszystkie sprawy ludzkie przybierają nowe oblicze.
Jest to próba wypowiedzenia się człowieka nie tylko za pomocą słów ale także za pośrednictwem pozawerbalnych środków przekazu, za pomocą gestu, ruchu, mimiki i spojrzenia. Teatr pokazuje wszystko co ludzkie i dla ludzi, ukazuje ich problemy, radości i smutki, wzloty i upadki, jest kompilacją wszelkich uczuć człowieka, ma wielozmysłowe oddziaływanie. Teatr przemawia do tych co przyszli na przedstawienie, i do tych co grają na scenie, trafia do ich wnętrza, porusza ich najwrażliwsze struny.

W teatrze człowiek nakłada maskę, może się przeobrażać, wcielać się w zupełnie kogoś innego niż jest, może być sobą ale także kimś innym. Może on zaspokajać, a zarazem budzić potrzeby intelektualne, ekspresyjne, emocjonalne i estetyczne współczesnego człowieka, a skoro przemawia do różnych stron osobowości, może niezwykle silnie oddziaływać na całego człowieka.
Sztuka teatralna buduje i odbudowuje więzi psychiczne, otwiera się na drugiego człowieka i dopełnia się w połączeniu z odbiorcą.

Ponadto wymienić należy aspekty terapeutycznego oddziaływania przez sztukę, w ramach którego mieszczą się drama, psychodrama i pantomima terapeutyczna. Kontakt ze sztuką porusza w człowieku takie treści psychiczne, które nie są świadomie dostępne zarówno dla terapeuty, jak i dla niego samego.

Poprzez obcowanie ze sztuką, jej odbiór, pacjent może uzyskiwać i poszerzać wgląd we własne uczucia, bezwzględnie umożliwia rozbudzanie i wspieranie twórczych możliwości pacjenta i pobudzanie go do aktywnego tworzenia.
Ten kreatywny czynnik teatroterapii umożliwia pacjentom poprawienie wewnętrznej samooceny, a także dotarcie do treści nieświadomych. Co ważne, kreatywność silnie stymuluje zdrowe zasoby psychiki pacjenta, dzięki czemu zyskuje on pewną świadomość swojej choroby.
Już w okresie życia płodowego, od chwili poczęcia, rodzice rozpoczynają kształtować wrodzony potencjał twórczy dziecka. Rzeczywsty moment poczęcia dziecka może mieć wpływ na jego długotrwałe umiejętności, inteligencję i poczucie piękna. Dziecko, którego matka słuchała w ciąży muzyki, która oglądała sztukę teatralną czy też sama w niej uczestniczyła jest zazwyczaj bardziej inteligentne i wrażliwe na piękno.

Teatr to nie tylko domena wielkich aktorów, scenarzystów i autorów, którzy tworzą widowisko dla dorosłego człowieka, ale jest także skutecznym narzędziem w pracy pedagogicznej.

Świat teatru uświadamia dziecku możliwości jego ciała, ekspresji. Poprzez utożsamianie się z różnymi postaciami pomagają dziecku w rozumieniu przeżyć innych osób i uświadamianiu sobie ich ról społecznych.
Każde zadanie wymaga od grającego na scenie ruchu ciała, który jest ważnym środkiem komunikowania się z widzem. Musi być na tyle sprawne i w zgodzie z własnym ciałem, by spełnić warunek do nauczenia się wielu rzeczy.

Dzieci od najmłodszych lat bawią się w teatr. Bardzo łatwo wcielają się w różne role, mają teatr w sobie. Teatr na poziomie przedszkolaka to umiejscowienie swego ciała w przestrzeni, odnajdywanie punktów odniesienia, wewnętrzna dyscyplina i ukierunkowany rozwój.
Teatr zmusza do słuchania, opowiadania, komunikowania się. Wyrabia umiejętność poznawania drugiej osoby, której trzeba stawić czoło, zrozumieć, polubić. Uczy współdziałać w zespole, rozwija twórczą wyobraźnię.
Dziecko poprzez teatr poznaje samego siebie, oswaja się z innymi, nabiera do siebie dystansu i zaufania.
Spontanicznie poprzez działania teatralne szybko identyfikuje się z bohaterami ulubionych bajek, szybko staje się księżniczką, księciem lub inną postacią. Personifikuje przedmioty, nadaje im ludzkie cechy, przypisuje im ludzkie role.
Zabawa w teatr przyczynia się do fizycznego rozwoju i uświadamia przedszkolakowi jego fizyczność oraz budowę ciała. Sprzyja rozwojowi intelektualnemu i kulturalnemu. Uczy społecznych zachowań, relacji międzyludzkich, eliminuje egocentryzm, społecznie przystosowuje , wspomaga dojrzewanie i afirmację samego siebie-kształtuje wrażliwość własną i innych.

Wiele okazji do kontaktów ze sztuką teatralną stwarza szkoła, która również poprzez sztukę odgrywa wychowawczą rolę. Poprzez świat wyobraźni, naśladownictwo, iluzję, fikcję, uświadamia ich społeczną postawę. Pomaga w zrozumieniu drugiego człowieka i jego przeżyć. Poprzez kontakt z wybitnymi dziełami z danej dziedziny oraz poprzez organizowanie własnej działalności artystycznej realizuje się wychowanie estetyczne młodych ludzi. Dzięki kontaktowi z materiałem literackim i specyficznym cechom pracy teatralnej zaangażowana jest sfera uczuć i wyobraźnia. Różnorodne środki ekspresji- mimika, gest, taniec- znajdują tu zastosowanie. Poprzez teatr rozładowuje kompleksy, zahamowania łagodząc napięcie psychiczne. Przyczynia się do przełamania nieśmiałości, wzbudza wiarę we własne siły, pomaga w nawiązaniu bliższych kontaktów koleżeńskich. Także odgrywa rolę kompensacyjną i terapeutyczną wciągając w swój krąg dzieci trudne i pozwalając im w atrakcyjny sposób wyładowywać swoją energię w formach zaakceptowanych przez normy życia społecznego. Rozbudza zainteresowania, wzbogaca wiadomości, kształci.

Teatr to kultura żywego słowa. Wyrazista artykulacja jest ważnym czynnikiem mowy scenicznej, bez której teatr przestaje być teatrem.

W świecie dorastającego dziecka, teatr uzewnętrznia niezwykle wrażliwą stronę ich natury zachęca do okazywania emocji i uczuć, wzbogaca osobowość, pomaga odnaleźć swoje prawdziwe "Ja", zachęca do większego uczestnictwa w szeroko pojętej kulturze, pokazuje różne formy teatralne jak ruch, muzyka, wzbogaca słownik i poszerza wyobraźnię.
Uczestnictwo młodego człowieka w dramie wzbogaca jego wyobraźnię, uczy wrażliwości i harmonijnej egzystencji z otoczeniem. A niereżyserowane wcześniej przedstawienia teatralne, wyzwalają fantazję i spontaniczność. Jest to idealny sposób na uwolnienie skumulowanych w nich przeżycia związane z okresem dorastania.
Niezwykle wielką wartość posiada pantomima, której zadaniem jest odegranie emocji tylko przy mocy gestów i ruchu. Swoją osobowość rozwijają poprzez kontakt z tańcem oraz muzyką.
Realizacja spotkań teatralnych w szkole niesie ze sobą wiele przeżyć, doświadczeń, prób charakterów. Jest to też okazja, aby lepiej poznać kolegów, nawiązać przyjaźnie, a przede wszystkim zrealizować potrzebę akceptacji przez środowisko.

Wioletta Skorupińska